Infekcja górnych dróg oddechowych u dzieci - jak sobie z nią poradzić?

10:23, 09.05.2019

Skomentuj

Infekcje górnych dróg oddechowych zarówno u dzieci jak i dorosłych to przypadłość szczególnie częsta w porze jesienno-wiosennej Sprzyjają im nie tylko pogoda czy temperatury za oknem, ale również nieodpowiednie ubranie czy suche powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach. W zdecydowanej większości przypadków mają one podłoże wirusowe, dlatego też ich leczenie opiera się głównie na łagodzeniu objawów i wzmacnianiu układu odpornościowego. Pozwala to zapobiec ponownemu zachorowaniu w przyszłości. Co zatem robić, aby zminimalizować częstość ich występowania, zwłaszcza u dzieci?

Bakteryjna i wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych

Schemat leczenia stanów zapalnych górnych dróg oddechowych zależy przede wszystkim od ich charakteru. Inaczej bowiem wygląda postępowanie w przypadku infekcji wirusowych, stanowiących prawie 70% zachorowań, a inaczej w przypadku infekcji bakteryjnych. Dlatego też każdy rodzic, jeżeli nie może skorzystać z pomocy lekarza, powinien samodzielnie umieć rozpoznać, z którym typem infekcji mamy do czynienia. Za większość infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych odpowiadają adenowirusy, koronawirusy, rynowirusy, wirus Coxackie, wirusy paragrypy czy najbardziej znany wirus grypy. Objawy chorobowe są w tym przypadku spowodowane wnikaniem tych wirusów do nabłonka dróg oddechowych i namnażania się w ich wnętrzu, na co organizm reaguje miejscowym stanem zapalnym. Z reguły wirusowe zapalenie górnych dróg oddechowych ma łagodniejszy przebieg i trwa krócej niż infekcja bakteryjna. Oto najbardziej charakterystyczne dla infekcji wirusowych objawy:

Stan podgorączkowy lub też gorączka, jednak nie wyższa niż 38,5 stopnia Celsjusza;

Osłabienie i uczucie ogólnego rozbicia;

Ból i zaczerwienienie gardła;

Zatkany nos, katar wodnisty i raczej bezbarwny;

Bóle stawowe i mięśniowe;

Suchy kaszel;

Ból głowy.

Oczywiście objawy te nie wszystkie muszą pojawiać się jednocześnie, często zdarza się że tylko wybrane z nich utrudniają funkcjonowanie małemu pacjentowi. Mogą one mieć także różny stopień nasilenia, w zależności od stanu naszego układu odpornościowego. W większości przypadków też infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych nie wymagają specjalistycznego leczenia i po około 7-10 dniach ustępują samoistnie. Charakterystyczny jest jednak dla nich tzw. kaszel poinfekcyjny, który może trwać nawet kilka tygodni i nie powinien stanowić powodu do niepokoju. Z tego względu, jeżeli chodzi o infekcje górnych dróg oddechowych o charakterze wirusowym, standardowe leczenie ma charakter objawowy i obejmuje przede wszystkim leki o działaniu przeciwwirusowym łagodzące zapalenie górnych dróg oddechowych oraz środki łagodzące kaszel i katar.

Nieco inaczej wygląda sprawa, jeżeli chodzi o infekcje bakteryjne. W ich przypadku bowiem objawy są dużo trudniejsze do wyeliminowania, a sama infekcja górnych dróg oddechowych trwa dłużej. Często też najpierw mamy do czynienia z infekcją wirusową, która osłabia mechanizmy obronne organizmu i stwarza możliwość do ataku bakteriom, odpowiedzialnym za infekcje o charakterze bateryjnym. Wśród nich najczęściej wymienia się Streptococcus pyogenes, odpowiedzialne za anginy ropne i szkarlatynę, Streptococcus pneumoniae, czyli pneumokoki, Haemophilus influenzae wywołujący przede wszystkim zapalenie nagłośni oraz Staphylococcus aureus czyli popularny gronkowiec złocisty. Co powinno skierować diagnostykę i leczenie właśnie w kierunku infekcji bakteryjnej? Oto najbardziej typowe objawy:

Brak apetytu, senność, osłabienie;

Ból głowy;

Wysoka gorączka, z reguły nie spadająca poniżej 38 stopni Celsjusza;

Ropny, żółto-zielony katar;

Mocno czerwone gardło z nalotem na migdałkach podniebiennych, wyjątkowo bolesne;

Mokry kaszel, w trakcie którego dochodzi do odkrztuszania.

Najważniejszy jest w ich przypadku fakt, iż raczej nie jest możliwe samoistne ustąpienie objawów i konieczna jest konsultacja lekarska i wdrożenie odpowiednio dobranej antybiotykoterapii.

Infekcja górnych dróg oddechowych a możliwe powikłania

W porę rozpoznane zapalenie górnych dróg oddechowych jest łatwe do wyleczenia i nie prowadzi do powstania jakichkolwiek powikłań. Jednakże często początkowe objawy infekcji są przez nas ignorowane, co zwłaszcza w przypadku dzieci może dość szybko doprowadzić do powikłań. Polegają one przede wszystkim na rozszerzeniu się objawów stanu zapalnego na dolne odcinki układu oddechowego i w efekcie wystąpienie takich jednostek chorobowych jak zapalenie oskrzelików i oskrzeli, a nawet zapalenie płuc. Zdarza się również, zwłaszcza przy nieżytach nosa, że infekcja górnych dróg oddechowych rozprzestrzenia się na sąsiadujące z nimi ucho, węzły chłonne, a nawet opony mózgowe. W nielicznych przypadkach obserwowano jako powikłania infekcji górnych dróg oddechowych zapalenia nerek oraz serca (głównie za sprawą rozprzestrzeniania się patogenów przez naczynia limfatyczne i krew). W większości przypadków jednak tego typu powikłania spowodowane są bakteriami. Duży problem stanowią natomiast nadkażenia bakteryjne, które zwłaszcza u pacjentów z osłabioną odpornością mogą przekształcić się w ogólne zakażenie organizmu, czyli sepsę.

Zapalenie górnych dróg oddechowych - leczenie

Sposób leczenia infekcji górnych dróg oddechowych zależy przede wszystkim od czynnika je wowołującego, ale również od postaci choroby. Wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych może bowiem przyjąć postać:

Nieżytu nosa,

Zapalenia gardła i migdałków,

Zapalenia zatok,

Zapalenia krtani,

Paragrypy,

Grypy.

Większość lekarzy stawia rozpoznanie w oparciu o zgłaszane przez pacjenta objawy. Zdarza się jednak, że objawy są nietypowe i budzą wątpliwości lekarza. W tym wypadku najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie wybranych badań laboratoryjnych, które skutecznie pomagają odróżnić czy u pacjenta występuje wirusowa czy bakteryjna infekcja górnych dróg oddechowych. Wśród nich wymieniane są:

Morfologia krwi (z podwyższoną ilością leukocytów),

CRP (marker stanu zapalnego),

PCT czyli prokalcytonina,

ASO, którego wartość jest podwyższona przy zakażeniu Streptococcus pyogenes.

Podstawę leczenia, bez względu na postać choroby stanowią sprawdzone, domowe metody. Wśród nich ogromne znaczenie mają odpoczynek oraz pozostanie w łóżku aż do czasu ustąpienia objawów, bez narażania się na stres czy kontakt z innymi patogenami. Warto również wprowadzić naturalne preparaty, takie jak imbir, miód, mleko z miodem czy syrop z czosnku i cebuli. Sprawdzonym patentem na udrożnienie nosa jest również napar z majeranku.

Oprócz tego można oczywiście wdrożyć leczenie farmakologiczne, które w tym wypadku ma mieć przede wszystkim charakter objawowy. Do sprawdzonych preparatów należą:

Niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, takie jak ibuprofen oraz paracetamol;

Duże dawki witaminy C;

Izotoniczne roztwory oraz krople do nosa, które łagodzą przekrwienie i obrzęk śluzówki, a także zabezpieczają ją przed nadmiernym wysuszeniem;

Inhalacje, zarówno z samej soli fizjologicznej jak i te z dodatkiem olejków eterycznych;

Syropy przeciwkaszlowe, zarówno na bazie naturalnych składników jak i specjalistycznych substancji aktywnych;

Preparaty wirusowe zawierające w swoim składzie inozynę, która skutecznie hamuje aktywność wirusów.

Zapalenie górnych dróg oddechowych a pranabeks inozyny

Coraz bardziej popularnym rozwiązaniem w przypadku leczenia infekcji wirusowych stają się preparaty zawierające w swoim składzie pranabeks inozyny. Poprzez hamowanie aktywności wirusów stymuluje on układ odpornościowy pacjenta. Działanie to opiera się przede wszystkim na stymulacji limfocytów T do większej aktywności. Jakie są tego efekty? Przede wszystkim zwiększenie odporności organizmu na atakujące nas wirusy, a także w przypadku wystąpienia objawów zmniejszenie ich intensywności i łagodniejszy przebieg choroby. Z tego względu preparaty te polecane są nie tylko gdy zapalenie górnych dróg oddechowych już u nas wystąpi, ale również jako działanie profilaktyczne, zwłaszcza u osób u których infekcja górnych dróg oddechowych ma charakter nawrotowy. Dużą zaletą stosowania tego typu preparatów jest fakt, iż są one stosunkowo niedrogie i dostępne bez recepty.

Infekcja górnych dróg oddechowych - profilaktyka

Choć stosowanie preparatów zawierających inozynę jest bezpieczne i w większości przypadków pozwala uzyskać oczekiwane rezultaty, zwłaszcza w przypadku dzieci warto również rozważyć inne metody profilaktyki. Kluczem do sukcesu jest przede wszystkim troska o odpowiednią kondycję dziecka i możliwie jak najczęstsze przebywanie z nim na dworze, co stanowi doskonałą metodę tzw. hartowania organizmu. Na poziom odporności korzystnie wpływa również suplementacja witaminą D, która u dzieci powinna być prowadzona przez cały rok. Warto ponadto w diecie dziecka zawrzeć naturalne środki przeciwwirusowe, takie jak miód, czosnek, imbir oraz cebulę. W dzisiejszych czasach z pewnością dużą rolę odgrywają także szczepienia ochronne przeciw czynnikom odpowiedzialnym za wywoływanie tego typu infekcji. Od niedawna w kalendarzu szczepień obowiązkowych są szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae oraz Streptococcus pneumoniae. Co roku możliwe jest również zaszczepienie się przeciwko wirusowi grypy.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Bibliografia: