Pytania do psychologa: Lęk – jak go rozpoznać, czym różni się od stresu?

„Od miesięcy czuję niepokój, nawet gdy wszystko jest w porządku. Czy to może być nerwica?”

Odpowiada: Kamila Włodarczyk, psycholożka i psychoterapeutka z Poradni Zmiana w Warszawie.

To pytanie słyszę w gabinecie naprawdę często. I choć każda historia jest inna, wiele osób opisuje bardzo podobne doświadczenie:
– „Czuję napięcie cały czas, nawet jak nic się nie dzieje.”
– „Jestem zmęczona od rana, bo całą noc nie mogłam zasnąć – myśli nie dawały mi spokoju.”
– „Wszyscy mówią, że przecież wszystko u mnie w porządku, ale ja w środku czuję, że zaraz coś się stanie.”

Jeśli od dłuższego czasu towarzyszy Ci uporczywy niepokój, który nie mija – nawet gdy zewnętrznie nic złego się nie dzieje – bardzo możliwe, że masz do czynienia z lękiem uogólnionym.

W języku potocznym nadal mówimy czasem o „nerwicy”, ale we współczesnej psychologii nazywamy to zespołem lęku uogólnionego (GAD).

Czym różni się to od zwykłego stresu?

To ważne, bo stres zna każdy z nas. Jest reakcją organizmu na konkretne wydarzenie – egzamin, rozmowę kwalifikacyjną, kłótnię.

• Lęk uogólniony działa inaczej – to napięcie, które pojawia się „bez powodu”, utrzymuje się przez tygodnie, miesiące, a nawet lata.
• Nawet gdy wszystko się układa, wewnętrzne poczucie zagrożenia nie mija.
• Towarzyszą mu objawy fizyczne: napięcie mięśni, trudności z oddychaniem, bezsenność, bóle głowy, kołatanie serca.
• Lęk „przeskakuje” z tematu na temat: dziś martwisz się o zdrowie, jutro o pracę, pojutrze o bliskich.

Z życia gabinetu – historia Marty*

Marta, 34-letnia specjalistka HR, zgłosiła się z powodu częstego uczucia duszności i lęku, że „coś się stanie”. Trafiła wcześniej kilka razy na SOR z podejrzeniem problemów z sercem – ale badania niczego nie wykazały. Mimo to nie mogła przestać się martwić.

W trakcie terapii okazało się, że za tym lękiem stało nieustanne napięcie emocjonalne, które Marta niosła od dzieciństwa – poczucie, że musi być silna, odpowiedzialna, „ogarnięta”. Jej ciało mówiło to, czego umysł nie potrafił już zagłuszyć.

^{(*Imię i szczegóły zostały zmienione w trosce o prywatność pacjentki)}

To, co czujesz, nie jest dziwne – to ludzka reakcja na przewlekłe przeciążenie psychiczne.

Co może pomóc?

Najczęściej pierwszym krokiem do zmiany jest psychoterapia. To nie tylko rozmowa – to proces, który pomaga:

• połączyć myśli, emocje i reakcje ciała,
• zrozumieć, skąd bierze się ten niepokój,
• zauważyć, czego się boisz i dlaczego,
• zacząć wracać do emocji, od których często odcięliśmy się jeszcze w dzieciństwie, by jakoś sobie poradzić.

W gabinecie uczymy się nie walczyć z lękiem, ale go rozumieć, oswajać i budować w sobie wewnętrzne poczucie bezpieczeństwa. Z czasem objawy mogą się zmniejszyć, a Ty zaczynasz nie tylko mniej się bać – ale lepiej czuć siebie i swoje życie.

Nie chodzi o to, by już nigdy nie czuć lęku. Chodzi o to, by go zrozumieć – i nauczyć się z nim żyć bez utraty siebie.

Jeśli czujesz, że to o Tobie – nie musisz dłużej mierzyć się z tym sam/a. Z pomocą można naprawdę wiele zmienić.

Kamila Włodarczyk
psycholożka, psychoterapeutka
Poradnia Psychologiczna i Psychoterapeutyczna Zmiana w Warszawie 
https://zmiana-psychoterapia.pl/rezerwacja-wizyty/