O ludziach, którzy martwią się za bardzo

Lęk towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów istnienia gatunku ludzkiego. Można bać się konkretnych zjawisk, jak na przykład opinii i oceny innych ludzi. Można bać się konkretnych obiektów, najczęściej jakiegoś gatunku zwierząt. Można bać się nieznanego, albo odczuwać lęk na wspomnienie przeszłości.

Dopóki boimy się czegoś co daje się skonkretyzować, można swój lęk w jakiś racjonalny sposób opanowywać. Najtrudniej jednak zrozumieć i zaakceptować lęk, który występuje w nasilonej postaci przez większość czasu, ale bez wyraźnej przyczyny i bez jednoznacznego obiektu. Towarzyszące mu najczęściej symptomy fizyczne to: podwyższone pobudzenie, napięcie mięśniowe, mdłości, częstomocz, rozstrój żołądka. Równolegle pojawiają się trudności w koncentracji uwagi, irytacja , męczliwość, niezdolność do odprężenia. Lęk o takiej charakterystyce nosi w diagnostyce nazwę zespołu lęku uogólnionego. Charakterystyczną aktywnością u osób dotkniętych tym problemem jest nadmierne zamartwianie się. Zamartwianie to zwykle niekończący się łańcuch myśli i wyobrażeń połączony z przeżywaniem negatywnego stanu emocjonalnego. Czasem jest postrzegany jako sposób na uniknięcie niebezpieczeństwa ("im więcej się martwię tym mniejsze ryzyko, że zdarzy się coś niedobrego"). Tak naprawdę zamartwianie się jest przejawem uporczywych, źle zorganizowanych i nieskutecznych prób uzyskania przez osobę poczucia bezpieczeństwa w obliczu niejasnego zagrożenia. Osoby dotknięte lękiem uogólnionym prowadzą szeroko zakrojone konsultacje, poszukują gwarancji bezpieczeństwa w otoczeniu, sprawdzają, zachowują się nadmiernie zapobiegawczo. Stale są czujne i nadmiernie aktywne. Mimo to rzadko osiągają poczucie bezpieczeństwa. Lęk ma charakter uogólniony, ponieważ osoby nie posiadają procedur bezpieczeństwa lub brakuje im wystarczających sygnałów bezpieczeństwa. Osoby zakładają, że zagrożenia są wszechobecne, więc utrata lub niemożność ustalenia sygnałów bezpieczeństwa powoduje wzrost lęku, a to z kolei wzmaga zachowania w kierunku ich poszukiwania. Tym samym czujność osoby nadal się utrzymuje, doprowadzając do zmęczenia i długotrwałych konsekwencji emocjonalnych. Zespól lęku uogólnionego wymaga specjalistycznego leczenia farmakologicznego lub psychoterapeutycznego. W ramach tej drugiej procedury stosuje się najczęściej metody dyskusji przekonań podtrzymujących zamartwianie się, a także dotyczących natury lęku i rodzajów niebezpieczeństw. Istotną częścią terapii są także ćwiczenia relaksacyjne, których celem jest zwiększenie zdolności rozpoznawania i radzenia sobie z wewnętrznymi sygnałami lęku oraz techniki regulacji emocji. Warto przy tym pamiętać, że lęk nieleczony ma skłonność do rozszerzania się na kolejne obszary życia osoby. Dobrą wiadomością jest to, że psychoterapia szczególnie w nurcie poznawczo-behawioralnym, posiada udowodnioną badaniami naukowymi skuteczność w leczeniu tego typu trudności. /Wojciech Stefaniak, psycholog, certyfikowany psychoterapeuta poznawczo-behawioralny/ Anima, Gabinety psychiatryczno- psychologiczne Legionowo, ul. Rycerska 2B tel. 500 122 087 www. anima-24.pl Centrum CBT Warszawa, ul. Marszałkowska 7/11, tel. 506 070 603 www.cbt.pl