Tradycje Wielkiej Soboty na Mazowszu

Wielka Sobota to wyjątkowy dzień w ciągu całego roku. To jednocześnie ostatni dzień Wielkiego Postu, jak i początek Wielkanocy, czyli Świąt Zmartwychwstania Pańskiego. Przejście z okresu Wielkiego Postu do Wielkanocy ma miejsce po zmroku, kiedy w kościołach rozpoczyna się liturgia Wigilii Paschalnej. Nim jednak zaczniemy świętować Zmartwychwstanie, udajemy się z koszyczkami do świątyni, aby poświęcić pokarmy, które spożywać będziemy podczas wielkanocnego śniadania.

Najważniejsze Wielkosobotnie zwyczaje opisuje Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu. Jednym z nich jest oczywiście święcenie pokarmów.

Jak informują pracownicy muzeum, w staropolskich zwyczajach każdy składnik znajdujący się w święconce miał znaczenie, gdyż poświęcone potrawy miały zapewnić pomyślność, zdrowie i dostatek. W koszyczku musiały się znaleźć: kolorowe jajka, baranek, chrzan, sól, mięso, ciasto i biały ser. Gdy do kościoła było daleko, to święcenie pokarmów odbywało się w jednej z chałup.

Dawniej wierzono, że jajka poświęcone w tym dniu po zakopaniu ich na polach i w ogrodzie miały przynieść urodzaj. Dodawano pokruszone skorupki do karmy dla kur, aby się dobrze niosły.

Liturgia Wigilii Paschalnej

Jednym z wielkanocnych zwyczajów jest także uczestnictwo w liturgii Wigilii Paschalnej. To wyjątkowe nabożeństwo, pełne symboliki “nowego początku i nowego życia”.

Dawniej bardzo rozbudowana liturgia rozpoczynała się o zmroku, a kończyła radosną procesją rezurekcyjną ogłaszającą Zmartwychwstanie Jezusa. 

Od XX wieku zwyczaj ten nie jest już praktykowany i został podzielony na dwa obrzędy, z których Wigilia Paschalna odprawiana jest w Wielką Sobotę wieczorem, a msza rezurekcyjna w niedzielę rano.

Ciekawym elementem liturgii Wigilii Paschalnej jest święcenie ognia i wody. 

Ogień spala to co stare, a woda daje życie.

- tłumaczą symbolikę tego zwyczaju pracownicy Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu.