Gmina nie może płacić za oświetlenie nieswoich terenów. Są nowe wytyczne

Brak jest podstaw prawnych do ponoszenia przez gminę wydatków na finansowanie oświetlenia placów i ulic, które nie są własnością gminy, lecz stanowiących własność osób prywatnych, wspólnot lub spółdzielni mieszkaniowych. Tak orzekła Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu.

W swojej opinii Izba przypomniała, że przez finansowanie oświetlenia, w myśl obowiązującego prawa, to finansowanie kosztów energii elektrycznej pobranej przez punkty świetlne oraz koszty ich budowy i utrzymania.

RIO przywołała też wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 2021 r., w którym sąd wyjaśnił, że termin prawny „ulica” i termin prawny „plac” ujęte w ustawie "Prawo energetyczne" obejmują ulicę lub plac, którego właścicielem jest gmina, w konsekwencji do zadań własnych gminy należy oświetlenie ulic i placów usytuowanych wyłącznie na nieruchomościach stanowiących własność gminy.

Izba zauważyła, że ustawowy obowiązek gminy zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty powinien być rozumiany jako dotyczący potrzeb całej społeczności lokalnej.

"Regulacja art. 18 p.e. stanowi rozwinięcie w stosunku do regulacji art. 7 ust. 1 pkt 2 u.s.g. i służy do określenia szczegółowego zakresu działania gminy w dziedzinie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło oraz gaz, poprzez zastosowanie zamkniętego katalogu zadań obowiązkowych" - wskazała Izba. 

„Z konstrukcji przepisu art. 18 ust. 1 pkt 3 p.e. nie można wywodzić, że na gminie spoczywa obowiązek finansowania oświetlenia na wszystkich możliwych albo dowolnie wybranych ulicach i placach, lecz z uwagi na powiązanie systemowe z art. 7 ust. 1 pkt 2 u.s.g., obowiązek ten dotyczy wyłącznie ulic i placów, do których prawo dysponowania posiada gmina” – zaznaczyła RIO. 

Izba wskazała też na wyrok NSA z 14 października 2021 r., w którym sędziowie zwrócili uwagę, że „skoro do obowiązków gminy należy zaspakajanie potrzeb wspólnoty (jako całej wspólnoty samorządowej), to nie można przyjąć, że obowiązek ten wypełnia wydatkowanie środków publicznych na potrzeby pojedynczych osób (np. właścicieli nieruchomości), czy określonej grupy mieszkańców (np. wspólnoty mieszkaniowej, czy spółdzielni mieszkaniowej). Nie można powiedzieć, aby w takich sytuacjach mielibyśmy do czynienia z realizacją zadań publicznych”. 

Według RIO w przywołanym wyroku NSA potwierdził, że ustawowy obowiązek finansowania oświetlenia nie dotyczy wszystkich ulic i placów położonych na terenie gminy, a jedynie tych, które należą do dróg publicznych. 

mp/